Goed beschouwd

Het is mal hoe een huis - een oud huis, geen premie A-woning - je na jaren nog kan verrassen. Neem Maison Bellevue, toch al weer sinds september 1998 in ons bezit. We dachten dat we elke hoek, iedere vierkante centimeter van het huis wel onder handen hadden gehad. Want overal vind je sporen van ons bloed, ons zweet, onze tranen.

Bloed, zweet en tranen op de balken van het Franse plafond in de woonkamer, dat samen met Peter en Rob eerst helemaal kaal werd geschaafd en inmiddels door Elly weer is geschilderd.
Op de muren, eigenhandig gestuct, die alle kleuren hebben gehad van de regenboog. Totdat Elly Marokkaanse verfpoeders ontdekte en de rust nu lijkt gevonden.
Op de vloeren, waar ooit tegels werden gesopt en geboend, waar vloerdelen werden kaalgeschuurd en gelakt en geschilderd en kaalgeschuurd, totdat er de oude houten delen op werden gespijkerd die ooit het plafond van een Rotterdamse machinefabriek vormden. Zo schrijft het huis nieuwe historie...

Goed, elke vierkante centimeter aangepakt dus, inclusief de haardpartij achter de trouwe Jotul-kachel. Totdat opeens de vraag rees: wat zou er ónder al die stuclagen zitten, onder al die kleuren verf?

's Morgens nog maakten we stomtoevallig foto's van hoe het was (helemaal bovenaan), 's middags namen we beitel en hamer ter hand om achter de façade te kijken. Eerst maar eens een klein hoekje afgebikt en verdraaid, er kwam grijs-geel graniet tevoorschijn. Vervolgens de kangohamer gepakt en - op de pantoffels want het begon zo onschuldig! - de omlijsting met grof geweld te lijf. De steunbeer rechts was al gauw kaal tot op het natuursteen, waaruit bleek dat Maison Bellevue ooit zo'n Bourgondische schouw had gehad, inclusief de granieten 'wangen' waarop vroeger de horizontale balk (vaak van hout, soms van steen) bóven de open haard rustte. Die wangen waren ooit half weggeslagen, de balk boven het vuur werd verwijderd en de hele boel gestuct. Lekker strak...

Na beide staande dragers van de schoorsteen te hebben ontmanteld (letterlijk en figuurlijk), was het de beurt aan de liggende balk, die we er destijds zelf tegenaan bouwden om althans nog een beetje het gevoel van een schouw te krijgen. Onder die halfronde boomstam van ons kwam nog het oude granol te voorschijn, waarmee het huis in 1998 vol zat. Jaren zeventig. Ónder het gepiekte gips bleken grote rossige bakstenen aangebracht, waarmee het oude schoorsteenkanaal werd afgedicht toen de open haard een dichte harad werd. Warme kleuren, die een mooi contrast vormen met het grijze graniet van de zijbeuken.

Maar wat zou er onder het stucsel zitten bínnen de lijsten van de oude vuurplaats? Elly is in zo'n geval nooit te benauwd om dat te onderzoeken. En jawel, ook hier kwam natuursteen naar voren: de oude achterwand van de open haard, geheel opgetrokken uit grote blokken bruingrijs graniet. Met links onderin een dichtgemetselde ruimte. Een oude oven? Neen, volgens vriendin Joke het gat waarin vroeger de nog smeulende takken in werden gelegd waarmee de direct erboven aangebracht broodoven werd heet gestookt. Dikke bossen twijgen verdwenen daarin, totdat de kleine overruimte een hitte had van 350 graden Celsius. Vervolgens werden de smeulende vuurresten eruit geschept en in dat onderste vak gegooid (geen warmte verliezen), waarna het brood in de nog loeihete oven kon worden gaar gebakken.

Enfin, Maison Bellevue heeft nu haar antieke schouw. Een gehavende schouw weliswaar, maar eentje die daardoor des te meer verhalen vertellen kan. Over vroegere culturen en ouderwetse zeden. Over veranderde gewoonten en modernere smaken. Goed beschouwd: verhalen over het leven zelf.

PS. Het was geen goed idee om de kachel aan te steken tijdens de ontmanteling van de schouw...