Roosmarijn en het weerhuisje

Hartje zomer en in de Morvan zijn zo maar tientallen verschillende soorten paddenstoelen te vinden. Als je tenminste Roosmarijn heet en de enige professionele zwammenexpert van Vlaanderen bent...

Op het buitenaanrecht van Maison Perdue liggen ze allemaal mooi uitgestald. Kleine paddenstoeltjes, buikzwammen (die sporenpoeder in hun buik hebben dat door een gaatje naar buiten puft), een smakelijke haagbeukenboleet, een 'wieltje' compleet met spaken, russula's (allemaal eetbaar maar niet erg culinair), een oranje geeltrechtertje, een kaaszwam (die niet naar kaas smaakt maar wel de textuur ervan heeft) en het naar raapsteel geurende maar evengoed giftige elfenschermpje.

Verder uiteraard een paar ruitjesbovisten (zie recept onderaan),

een hertenzwam, een oorzwammetje in de vorm van - jawel - een oor, een paddenstoel als een pijp (foto) en wat knoflooktaailingen.

De namen van paddenstoelen zijn heel beeldend en lijken, net als die van vogels, niet in de studeerkamer maar in de natuur zelf bedacht. Door mensen die rondlopen, een zwammetje zien, herkennen waar die zwam op lijkt en die naam er dan ook maar aan geven. En als je dan al die namen van Roosmarijn hoort, dan denk je dat er geen nieuwe soorten meer gevonden k

unnen worden. Niets is minder waar: zelfs in 2011 vorsen wetenschappers nog altijd in verre buitenlanden naar nieuwe species!

Maar terug naar Bellevue, waar in de weilanden rondom Maison Perdue ook veel is te vinden. Zoals de smakelijke weidekringzammetjes, die dikwijls bij elkaar en dan ook nog in een cirkel staan. Een heksenkring heet dat, al is de naam voor deze culinaire paddenstoeltjes wel wat cru. Grote parasolzwammen staan er eveneens (Roosmarijn staat ermee op de foto), die geuren naar noten, maar tevens een zweem van oude urine hebben. En het belangrijkste: ze zijn gebakken met wat ui en knoflook buitengewoon lekker.

Genoemde ruitjesbovisten groeien dus ook volop op onze schrale grond (want al een paar jaar geen schapen meer doe mest produceren). Als ze ouder worden, verschieten ze naar donkerbruin en komen er wolken van sporen uit, maar zolang de dikke buikzwammen spierwit zijn en stevig, kun je ze uitstekend eten.

Snijdt daartoe de bol van de steel en controleer aan de onderzijde of het inwendige stevig en compact is van textuur. Zet in de keuken eerst de frituurpan aan (180 graden Celsius) en snijdt dan de bovist in heel dunnen plakken. Frituur die ongeveer vijf minuten in de olie, totdat ze mooi goudbruin zijn en lekker knapperig. Laat de chips uitlekken op keukenpapier, leg ze op een bord en strooi er grof zeezout over. Eet smakelijk!

PS. Roosmarijn heeft nog een bijzondere vondst gedaan ook rond Bellevue: in haar hand liggen twee buikzwammetjes (zie foto) van dezelfde soort. De één is droog en grijs en als een pakketje opgevouwen, de ander lijkt op een bruine bloem, met in het hart zijn buikje vol sporenpoeder. Aan die gedaanteverandering - ontstaan doordat Roosmarijn de zwam een uurtje in een bakje met water legde - dankt deze paddenstoel zijn naam: het weerhuisje. Het maakt dat je je thuis voelt op Bellevue...

Vlinders in de fuik

Het leuke van gasten is dat je altijd wel iets van ze leert. Deze week over nachtvlinders...

Onze Vlaamse Perdue-bewoners Wim en Roosmarijn werken beiden bij Natuurpunt, de Belgische tegenhanger van onze Natuurmonumenten. Zij is paddenstoelendeskundige (waarover later hopelijk meer) en hij doet onderzoek naar de stand en verspreiding van nachtvlinders. En dan niet alleen in België, maar ook op Bellevue.

Daartoe plaatst Wim 's avonds grote lichtkasten in zowel de tuin van Maison Perdue als op onze schapenweide in het bos. Nachtuiltjes en motten komen daar op af en nestelen zich comfortabel in kartonnen eierdozen die voor dit doel in de lampenkist liggen. Zodra het licht wordt en de lamp uitgaat, gaan de nachtvlinders slapen en je hoeft 's morgens dus alleen maar zo'n eierdoos uit de kist te halen om de vlinders te tellen en te determineren.

Daarbij maakt Wim allereerst onderscheid tussen families: de spanners, de pijlstaarten en de uiltjes bijvoorbeeld. Vervolgens worden ze nader bekeken en blijkt dat er exemplaren tussen zitten met illustere namen als de kortzuiger, de breedbandhuismoeder, de oranje gestippelde grote beer (foto), de vliervlinder en de grote, de nonvlinder, de dorstvlinder (die heb ik altijd in mijn buik), de eenstreepgrasuil en de dikke populierenpijlstaart.

Zo determineert Wim wel 60 soorten die in één nacht worden gevangen. En ze worden weer vrijgelaten ook natuurlijk, waarbij ze zich gauw voor de koolmezen verschuilen in de bosjes. Behalve dan die dikke pijlstaart van zo even, die nota bene drie minuten moet voor trillen teneinde warm genoeg te worden om te vliegen (zie foto)!

Wat leren we verder? Dat nachtvlinders zich op dezelfde manier ontwikkelen als gewone dagvlinders. Dus eerst heb je een eitje, dan de rups, vervolgens de pop en daarna de vlinder. Die dan weer een ei legt, waarna de cyclus weer opnieuw begint.

En dan nu paddenstoelen zoeken!

In Memoriam - Ballet

Bellevue is sinds gisteren Bellevue niet meer zo.

Natuurlijk het huis staat er nog, net zoals Maison Perdue. En wij zijn er ook nog, om onze gasten te verwelkomen en ons door hen te laten inspireren. Maar Ballet, onze trouwe Engelse bulldog, is er níet meer bij.

Dat snijdt voor ons, zo voelt het nu, het hart uit ons werk. En voor veel kinderen die Bellevue bezochten zal het niet anders zijn, want overal in Nederland lopen kleine mensen rond die bij de gedachte aan Bellevue maar één ding zeggen: Ballet... Ze lopen met stoffen mini-Ballets rond omdat ze - eenmaal weer thuis - hun ouders gek zeurden om zo'n pluche lieverd.

Voor ons was Ballet, het is een cliché, ons kind. We hielden van onze border collie Boike en zijn echtgenote Bruta. Verzot waren we op Koos en Bobby, die beide begraven liggen op Bellevue. Maar met Ballet hebben we het hardst gelachen. Om haar gesnurk en geknor, gelijk een volwassen everzwijn. Om haar rennen door het bos, waarbij ze tegen je op kon springen om je in je buik te bijten. Want dat doen bulldogs met stieren ook. We hebben geschaterd om de manier waarop ze zich op de grond kon laten vallen - vergelijk het met een zak cement - en om hoe ze aan je kon kluiven als ze aandacht of een botje wilde. We gingen met haar uit rijden en uit wandelen (dat laatste met tegenzin van haar kant). We namen haar mee naar het meer om te zwemmen (idem) en we namen haar mee voor de picknick (dat wilde ze nu weer wel).

Tot gisteren, toen ze ons vergat mee te nemen en in het bos achter ons huis voor het allereerst een 40 tons houtwagen najoeg. En voor het laatst ook: ze moet gestruikeld zijn en is onder de wielen terecht gekomen.

Onze Ballet zal op slag dood zijn geweest en dat is, zoals dat dan heet, een schrale troost. We hebben haar vanmorgen met vrienden in de bolderkar naar haar graf gereden onder het fruitboompje op de schapenwei achter ons huis. Daar ligt ze nu, naast Koos en Bob en Françoise Sagan, onze lievelingskip van ooit. Ze heeft haar speeltjes meegenomen en natuurlijk een kluif. En wellicht heeft ze in de hondenhemel haar oren gespitst toen ze al haar bijnamen nog één keer hoorde. Balleetje koekepeetje, ouwe tijger, ouwe dibbes, kleine dikke (nu spijt van), meissie, apenkont en grote vriendin. En als je dat allemaal niet meer hoort, ja, dan is Bellevue opeens Bellevue niet meer zo...

Het ga je goed, lieverd.

Elly en Jurriaan

Quatorze Juillet

Quatorze Juillet en het sneeuwt in de Morvan!

Althans, zo lijkt het 222 jaar na de bestorming van de Bastille, waarmee de Franse Revolutie (althans volgens de geschiedenisboekjes) begon. In werkelijkheid is het gras op onze weiden rond Maison Bellevue en Perdue in één nacht tijd gaan bloeien. Als gevolg van de regen gisteren, ongetwijfeld, die volgde op een heel lange periode van droogte. Gras doet dan wat iedereen doet als-ie het gevoel heeft dat-ie bijna doodgaat: zich als een bezetene voortplanten! Vergelijk het met het snoeien van een struik of het snijden van de wortels van een plant die niet wil bloeien: prompt vormt zich bloesem en bloei.

Dat doet denken aan het verhaal van Sint Maarten, zoals dat zo mooi wordt verteld door Don en Petie Kladstrup in hun prachtige boek 'Wine and War'. Het was in het jaar 345 na Christus dat de heilige Maarten, zoals gebruikelijk in de maanden na de oogst, op inspectie ging door zijn wijngaarden, die behoorden tot het klooster bij Tours aan de Loire, waarvan hij de abt was. Hij ging niet te voet maar zat op een ezel. Eenmaal aangekomen bij een perceel die hij nader wilde bekijken, bond hij zijn rijdier aan een wijnrank en ging aan het werk.

Toen Sint Maarten een uurtje later terugkwam, bleek dat de ezel zich flink tegoed had gedaan aan de wijnstokken, waarvan sommigen tot op de stam waren kaal gevreten. De schrik was groot onder de verzamelde monniken, maar hun verbazing was groter toen het jaar daarop bleek dat juist díe stokken de beste druiven droegen. Want snoeien is groeien en bloeien!

Allemaal leuk en aardig, maar zo'n dagje regen betekent dus wel dat de natuur ontploft en ik de komende dagen weer moet grasmaaien. Of zullen we een ezel nemen?!?

Cats and dogs

Voor het eerst sinds maanden regent het een volle dag in de Morvan. 'Il pleut des cordes' zeggen de Fransen dan (letterlijk 'het regent koorden'), wij spreken van 'pijpenstelen' en de Engelsen mopperen in zo'n geval dat het 'cats and dogs' regent. Dus daarom een plaatje van cats en dogs, voor het eerst weer samen een dagje binnen. Heerlijk zo te zien!

Charlotte en de leugenbank

Met het prachtige weer van de afgelopen maanden worden de uiteenlopende rommelmarkten in de Morvan drukker bezocht dan ooit tevoren. Vide grenier heet zulks in het Frans, wat letterlijk 'lege zolder' betekent. Maar ze zeggen ook wel gewoon marché des puces hoor, dus vlooienmarkt.

De leukste tot nu toe? Gien-sur-Cure is altijd sfeervol omdat een deel van de markt op een grote weide wordt gehouden. Maar die moet nog komen. Alligny is eveneens leuk, omdat je er zo lekker onder de bomen loopt en door de straatjes. Lucenay was dit jaar een topper dank zij heel mooi weer en Semur-en-Auxois wordt gehouden op een platanen-avenue van wel drie kilometer lang. Schitterend, zij het dat de boel afgelopen zondag compleet verregende.

Maar echt de leukste is de vide grenier in het stadje Époisses. Inderdaad, van de gelijknamige kaas én van het kolossale kasteel met dezelfde naam. Deze marché des puces wordt het derde weekeinde van juni gehouden en ook hier loop je een belangrijk deel van het traject onder de bomen en over smalle straatjes tussen de weilanden. En bovenal: er is een groot terras onder de linden met een bbq en bier en wijn en duizenden mensen die met hun rotzooi onder de arm aan je voorbij trekken.

Époisses blonk dit jaar ook uit de vondsten die zich openbaarden. Een speciale uitgave van de krant Libération over de Renault4 (waarover later meer), mooie glas-in-loodramen voor ons nieuwe huis, een compleet servies (idem) en twee nu al dierbare dingen: een prachtig bankje van acacia en eiken plus de nieuwste bewoonster van Bellevue: Charlotte...

Om met die laatste te beginnen: Charlotte is een enorm karakter in heel fel roze. Ze is altijd vrolijk en meegaand, je kunt bovenop haar gaan zitten en zij zit gemakkelijk bovenop jou, ze eet mee met ons aan tafel (foto) en ze houdt Ballet warm op de bank. Kinderen adoreren Charlotte en gasten zijn heimelijk verliefd op haar. En ze vraagt jullie allemaal om snel kennis te komen maken!

En dan dat bankje. Stéphane Covelli is een jonge ambachtsman uit Chatoillenot, zo'n 130 km bij ons vandaan (zie ook www.factorycov.blogspot.com). Of eigenlijk is hij meer kunstenaar, zó mooi zijn z'n houten voorwerpen (tussen haakjes: in het Latijn is het woord voor kunstenaar hetzelfde als dat voor ambachtsman, dus dan zitten we altijd goed met Stéphane). Kapstokken maakt hij en krukjes en houten speelgoed.

En ons bankje dus, waarop plaats is voor drie personen. Een leugenbankje lijkt het wel, zoals je die nog vindt aan de havens rond het IJsselmeer, bezet door oude mannen die sterke verhalen vertellen. Over de zee en over de wind. Over heldenmoed en heldenbloed. En over wat voor trouvailles ze allemaal vonden op de rommelmarkt...